Skip to content

Wees een fontein van hoop, want je hebt elkaar nodig

Wees een fontein van hoop, want je hebt elkaar nodig

Wees een fontein van hoop, want je hebt elkaar nodig

Interview met Lidewey van der Sluis

Prof. dr. Lidewey E.C. van der Sluis is hoogleraar Strategisch Talentmanagement aan de Nyenrode Business Universiteit, buitengewoon hoogleraar aan de North-West University in Zuid-Afrika, veelgevraagd spreker in binnen- en buitenland, en onafhankelijk organisatieadviseur op het gebied van leidinggeven en de inrichting van organisaties.

“Wat er nu gebeurt, is nieuw voor ons en onwerkelijk. Grote delen van de economie liggen stil door de coronacrisis, terwijl andere delen overvraagd worden. Voor veel bedrijven en medewerkers is de toekomst onzeker. We zijn uit ons doen. Letterlijk. Alle routines staan op z’n kop. Werkgevers hebben in deze tijd een belangrijke functie. Als gids en als fontein van hoop.

Leidinggevenden moeten nu kalm blijven en zo duidelijk mogelijk vertellen wat er aan de hand is. Beheerst blijven is belangrijk. Als werknemers paniek zien bij hun werkgever, werkt dat door. Werknemers raken dan zelf ook in paniek. Het advies aan werkgevers is dan ook: Neem je mensen mee en wek vertrouwen, geef hoop, biedt rust. Dat kan door te zeggen: we doen dit samen, we trekken elkaar erdoor heen. We rekenen op elkaar. Dat vertrouwen en geloof in elkaar is belangrijk. Houd de organisatie bij elkaar, breng je mensen op de hoogte, blijf je mensen continu informeren. Doe dat oprecht en transparant. Met verborgen agenda’s kom je nu geen steek verder. Luister naar elkaar, informeer elkaar over gekozen processen en genomen besluiten, zodat iedereen weet wat er speelt en wat zij kunnen doen.”

Wij mensen zijn lenig
“Denk vanuit kracht. Denk niet alleen na over technische mogelijkheden als oplossingen voor problemen, maar ook aan wat mensen kunnen. Menskracht is enorm veelzijdig. Bovendien zit in mensen veel meer kracht dan we soms denken. Niet alleen in termen van menselijke denk- en daadkracht, maar ook de verbeeldingskracht van mensen kan zoveel voor organisaties betekenen.
Juist in een crisis zoals nu kunnen we zien dat mensen van nature lenige wezens zijn. Geef die lenigheid en natuurlijke levenskracht de ruimte.”

Toon empathie
“In een crisissituatie is naast duidelijkheid en transparantie empathie heel belangrijk. Degenen die nu de leiding hebben in organisaties, zouden hun gevoel moeten laten zien. Onze premier is daar een sprekend voorbeeld van. Hij maakt zijn emoties zichtbaar kenbaar en dat heeft de gewenste impact. Het komt nu aan op empathie. Leidinggevenden die nu laten merken: we zitten allemaal in hetzelfde schuitje en we houden elkaar vast, hebben daar baat bij. Anders gezegd, het managen van het sentiment in organisaties gaat nu hand in hand met het fundament van de organisatie, bestaande uit de basisprincipes en kernwaarden. Een leidinggevende die dit vakwerk kan laten zien, is iemand waar mensen zich aan durven vasthouden en waar ze hun best voor willen blijven doen.”

Ga je voor elkaar of voor jezelf
“Als werkgever zul je dus nu intern een open inclusieve houding aan moeten nemen. Dat vraagt om het aanspreken van je zorgzame, menselijke, en liefdevolle kant. Natuurlijk, arbeidsrelaties in een organisatie kennen geen onvoorwaardelijke liefde en mensen in dienst houden, is normaal gesproken geen doel op zich. Een ondernemer heeft de continuïteit van de organisatie op lange termijn voor ogen en daar hoort soms ook bij dat er afscheid van mensen wordt genomen. Dat is evident. Maar hoe je in tijden van crisis handelt en met elkaar omgaat, zegt vaak veel over de kern van de zaak. Er wordt – soms pijnlijk – duidelijk waar iemands hart ligt. Van de werkgever en van medewerkers.

Hoe werkt het in de organisatie als het erop aankomt? Ga je voor elkaar of gaan er mensen zichzelf? Als dat laatste het geval is, dan is dat een slecht teken. Juist in moeilijke tijden moet je elkaar vasthouden, oppeppen, en meenemen om daarmee de organisatie door de crisis heen te manoeuvreren. Dat is nu bij uitstek de rol van een leidinggevende. Dat betekent: in figuurlijke zin schouder aan schouder werken om de storm te trotseren. Met de bedoeling van de organisatie voor ogen. Of en welke organisatie dat lukt, zal duidelijk worden.

Het valt mij op dat veel leidinggevenden in organisaties met open vizier, ondanks de onzekerheid die er is, intern blijven communiceren met hun collega’s. Dat is goed voor mensen en daarmee voor organisaties. Als je duidelijk maakt waarom je doet wat je doet en welke keuzes je daarin maakt, geeft dat houvast, ook al is het soms een bittere pil. De onzekerheid van het niet weten, is slechter voor het welbevinden van mensen dan de zekerheid van het wel weten.”

Zie de nieuwe talenten die zichtbaar worden in de crisis
“Een pandemie zoals deze leidt in economische zin tot verlies en teloorgang. Dit is destructief maar kan niettemin ook kansen bieden. Ja, we verliezen heel veel op dit moment, niet alleen op de beurs. We zijn onze sociale contacten en handelingsvrijheid kwijt en dat valt ons zwaar. Routines zijn weggevallen. We worden bepaald bij onze afhankelijkheid en verknooptheid. Zo’n totaal andere situatie zet mensen in ander licht. Medewerkers door dat nieuwe licht zien, is talentmanagement pur sang: hoe gaan je medewerkers om met deze nieuwe werkelijkheid? Wat zie je hen doen? Wat pakken ze op?

Wat is het nieuwe beeld dat ontstaat? Laat je verrassen. Nieuwe situaties belichten menselijk potentieel anders dan de oude vertrouwde en dat biedt kansen voor organisaties, op het niveau van de medewerkers, het niveau van teams, en het niveau van organisaties.”

Benut je verbeeldingskracht als bron van inspiratie voor nieuwe kansen
Benut je verbeeldingskracht als bron van inspiratie voor nieuwe kansen

Benut je verbeeldingskracht
“Als alles anders is geworden, en als het erop aankomt, wat doe je dan als leidinggevende, als flexwerker, of als vaste kracht? Wat doe je als de routines wegvallen? Dat is nu de situatie. Nu komt het aan op de verbeeldingskracht van mensen. Het goede nieuws is dat iedereen verbeeldingskracht heeft. Daar word je mee geboren.

Vooral in het onderwijs worden mensen erop aangesproken om dat te gebruiken: wat of wie wil je worden? Waar droom je van? Wat zijn je verlangens en ambities? Het zou mooi zijn als juist nu docenten leerlingen aansporen om hun verbeeldingskracht te gebruiken. Dit zet hen in beweging, ondanks de beperkte bewegingsruimte die er nu voor iedereen is. Het hebben van een doel motiveert en zet mensen in beweging. Dat geldt overigens niet alleen voor kinderen, maar voor ieder mens en elke organisatie. Doelen worden geboren uit verbeeldingskracht. Deze crisis spreekt die kracht van ons als mensen aan.”

Wees een fontein van hoop
“Leidinggevenden kunnen een beroep doen op die kracht in deze ongewisse tijd. Zij kunnen medewerkers oproepen om bij henzelf en elkaar die verbeeldingskracht op te roepen. Laat mensen nadenken over de vraag hoe het nu moet of hoe het anders kan. Leidinggevenden kunnen op deze manier een fontein van hoop en verlangen zijn. Een fontein waardoor nieuwe doelen en ambities ontstaan.

Een tijd zoals deze heeft nog nooit iemand van ons meegemaakt. We lijken te vechten tegen een virus en tegen de dood. We zoeken naar een vaccin en houden fysieke afstand alsof ons leven ervan afhangt. En iedere dode zien we als een tegendoelpunt in de wedstrijd tussen Leven en Dood, zoals Bert Wagendorp het zo mooi beschreef (Volkskrant, 24 maart 2020).

Echter, ons leven is per definitie menselijkerwijs een doodlopende weg. Maar op die weg mogen we wandelen. Bij leven en welzijn. Het liefst doen we dat samen, maar als dat niet kan, doen we dat zoals nu op 1,5 meter afstand van elkaar. Wat blijft, is dat we tijd hebben. Zoals een leidinggevende een fontein van hoop kan zijn, zo kunnen we ook onze tijd en talenten als fonteinen van hoop zien. Ook een collega kan een fontein van hoop zijn. Evenzo kan een organisatie of een sector een fontein van hoop zijn. Je kunt het heel breed trekken, maar ook heel klein maken. Dit zien, daar gaat het om. Dat we elkaar inspireren.”

We hebben elkaar nodig
“Niemand kan in z’n eentje succesvol zijn. Daar zijn we allang achter, alle literatuur wijst daar op. Je hebt altijd minstens één iemand nodig die in jou gelooft, die je hoop geeft waardoor jij kan groeien en bloeien. Als die ene jou ontbreekt, dan wordt het hem niet, hoeveel talent je ook hebt.

Er zijn nog steeds mensen die denken dat individueel succes afhangt van individuele kwaliteiten. Ik leer mensen af dit te denken, want zo werkt het echt niet. Je hebt elkaar nodig om succesvol te zijn. Onafhankelijk functioneren en presteren op de arbeidsmarkt is een illusie.

Dit inzicht is de basis van een relatie. Elke relatie, dus ook een arbeidsrelatie, is een afhankelijkheidsrelatie. Ook een zzp’er is afhankelijk in zijn zzp-schap van anderen om zzp’er te kunnen blijven.”

Relationele intelligentie is het nieuwe goud
“De waarde van menselijke relatie is groot. Dat zien we nu ook in de crisis. We hechten veel waarde aan relaties. Ook aan onze arbeidsrelaties. Die zijn betekenisvol omdat ze mensen onderling inspireren, laten geloven dat ze ertoe doen. Misschien zien we dat nu wel meer dan ooit. Dit benadrukt de ontwikkeling van relationele intelligentie als onderdeel van werkgeverschap. Leidinggevenden moeten relationeel intelligent zijn of worden. Dat menselijke aspect van organisaties is het nieuwe goud. Daarmee maken leidinggevenden de organisatie wendbaar. Deze tijd is perfect om dat te laten zien.

Er wordt heel veel van ieder van ons gevraagd, wees daarom een fontein van hoop voor elkaar.”

Bron: Flexnieuws, Interview Hinke Wever met Lidewey van der Sluis, 25 maart 2020

Over TalENTSCOUTZ

Talentscoutz is een werving, selectie en executive search bureau van en voor sales-, management-, (werktuig)bouwkundige en technische talenten.

Volg ons

Contact