Personeelstekorten op de arbeidsmarkt, hoe werken uitzendbureaus aan oplossingen?

Interview met Jurriën Koops, algemeen directeur van de ABU, de Algemene Bond Uitzendondernemingen.

De ABU heeft eind vorig jaar een onderzoek gedaan onder eigen leden, waaraan grote en kleinere uitzendbureaus, die landelijk of regionaal personeel leveren, hebben deelgenomen. Centraal stond de vraag naar hun ervaringen met krapte op de arbeidsmarkt.

Thermometer arbeidsmarkt
Jurriën Koops: De uitzendbranche is de thermometer van de arbeidsmarkt en heeft mogelijkheden om in overleg met opdrachtgevers problemen te helpen oplossen. De vele signalen over de krapte op de arbeidsmarkt, onder meer vanuit het UWV, wilden wij ook voorleggen aan onze leden.

Zie de uitkomsten van het onderzoek

Oorzaken van personeelstekorten
“De personeelstekorten zijn te verklaren vanuit de snelle economische groei, in combinatie met een enorme transformatie op de arbeidsmarkt; door digitalisering verdwijnen beroepen, terwijl voor nieuwe beroepen nog onvoldoende mensen zijn opgeleid en ingewerkt. De matige aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt speelt ook een rol. Het onderwijs kan onvoldoende snel en flexibel inspelen op de veranderingen in de vraag naar vakmensen, zoals we zien in bouw, techniek en industrie.”

Knelpunten in scholing
“De wisselingen in de vraag naar personeel vragen om een flexibeler stelsel van opleidingen. Het onderwijsstelsel kent nu twee instroommomenten. Voor de huidige arbeidsmarkt is dat onvoldoende. Meer instroommomenten en het kunnen behalen van deelcertificaten sluiten beter aan bij de behoefte in de markt. Een uitzendbureau kan momenteel niet via het reguliere onderwijs morgen of volgende maand een uitzendkracht in een leer-werkbaan laten starten bij een opdrachtgever.”

Vakscholen door uitzenders
“We zien daarom dat meerdere leden van de ABU inmiddels zelf beginnen met vakscholen voor administratieve, technische beroepen of voor werk in de procesindustrie. Zij leiden zelf hun vakmensen op, zodat die elke dag kunnen instromen bij bedrijven, maar dat is niet alle uitzendorganisaties gegeven.

Vroeger bestond het Centrum Vakopleiding, dat werkte onder verantwoordelijkheid van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daar kon je elke dag aan een opleiding beginnen. Ik pleit ervoor om dat weer in het leven te roepen.”

Werk maken van scholing
“Steeds meer banen vragen nieuwe competentie en vaardigheden. Werkzoekenden ‘passen’ niet meer automatisch bij de vacatures die opdrachtgevers aanbieden. Aan de maandelijkse cijfers over uitzendomzet en uitzenduren, die onze leden aanleveren, zien we dat de digitalisering een negatief effect heeft op het aantal banen in de administratieve sector. De mensen die daar werkten, zullen moeten worden omgeschoold. Uitzendorganisaties zullen dat in toenemende mate mee gaan helpen organiseren en faciliteren.”

Arbeidsmigranten
“Een flink deel van de vraag in de markt wordt ingevuld met de werving van arbeidsmigranten. Met name in de techniek, de bouw en de ICT speelt dat. Op Europees niveau is er steeds meer concurrentie; de economische groei leidt ertoe dat alle West-Europese landen met elkaar wedijveren om uitzendkrachten uit Oost- en Zuid-Europa. Nederland is voor arbeidsmigranten niet meer het meest aantrekkelijke land om te komen werken. En het vinden van voldoende kwalitatieve huisvesting is een knelpunt. Onze boodschap aan gemeenten en overheden is: zorg dat er huisvesting beschikbaar is voor deze groep werknemers, in samenwerking met de uitzendbranche. Als uitzenders vanwege gebrek aan huisvesting geen arbeidsmigranten naar Nederland kunnen halen, is dat nadelig voor de economische groei van ons land.”

Miljoen vacatures in 2018
“We krijgen dit jaar meer dan een miljoen vacatures, zo voorspelt het UWV. Dan zijn we als uitzendbranche ook verplicht om te kijken hoe werklozen weer kunnen instromen. Als het dit jaar niet lukt het gat te dichten, lopen we als samenleving steeds meer achter de feiten aan.

Nieuwe doelgroepen moeten worden gevonden en die moeten worden (bij)geschoold. Uit ons onderzoek blijkt dat uitzendorganisaties daar actief mee bezig zijn.”

Langdurig werklozen weer laten instromen
Publiek-private samenwerking biedt een kans. Dit betekent dat uitzendorganisaties in samenwerking met gemeenten bekijken hoe mensen vanuit langdurige werkloosheid of bijstand weer kunnen instromen in de arbeidsmarkt.

Koops: “Daarvoor is wel nodig dat de bestanden met kandidaten uit deze doelgroep toegankelijk worden voor uitzendorganisaties. Dat geldt ook voor vacatures bij bedrijven die gemeenten benaderen met de vraag naar kandidaten vanuit de doelgroep van werklozen. De ervaring, vaardigheden en competenties van deze kandidaten zijn niet goed in kaart gebracht of de informatie is verouderd. Ook qua regelgeving is het niet eenvoudig. Voor deze publiek-private samenwerking verschilt de regelgeving per gemeente. De versplintering in regelgeving maakt samenwerking per arbeidsmarktregio niet eenvoudig, maar uitzenders zijn inventief en blijven zoeken naar manieren om dit mogelijk te maken. Ik pleit ervoor dit te harmoniseren en te versimpelen.”

Meer werk- en inkomenszekerheid bieden
“Verder zien wij dat uitzenders hun uitzendkrachten langer laten werken. Ze zorgen dat kandidaten meer uren achtereen werken bij dezelfde opdrachtgever gedurende een langere periode. Dat is nodig om uitzendkrachten inkomenszekerheid te bieden en ze te blijven interesseren voor het werk dat er is. Ik vind het een goede ontwikkeling dat opdrachtgevers hierin ook hun verantwoordelijkheid nemen en kwaliteit en werkzekerheid bieden aan de medewerkers die zij inhuren.

Uiteindelijk draait het om samenwerking tussen opdrachtgevers, werkzoekenden, uitzendorganisaties en overheid.”

Interview: Hinke Wever, FlexNieuws