Ondanks berichten die anders beweren, is er nauwelijks sprake van een mismatch op de Nederlandse arbeidsmarkt. Ook blijken de vaardigheden van Nederlandse werknemers prima aan te sluiten op hun baan.

Dat schrijven Rabobank-economen Hugo Erken en Martijn Badir in een themabericht over de Nederlandse arbeidsmarkt. Er is volgens hen geen bewijs dat de mismatch op de arbeidsmarkt hoog is, of de afgelopen tijd is gestegen. Ook binnen sectoren valt slechts 13% van de werkloosheid te wijten aan een mismatch, wat historisch en internationaal laag is. Tot slot scoort Nederland zelfs het beste van alle OECD-landen als het gaat om de aansluiting van werknemersvaardigheden op hun baan.

Analyse van de totale arbeidsmarkt
Als de berichten over de mismatch wèl waar zouden zijn, zou dat betekenen dat de werkloosheid niet cyclisch van aard is, maar structureel. Want mensen die werkloos zijn, beschikken in dat geval niet over de juiste kennis en vaardigheden om te reageren op de banen die ontstaan. Daardoor zal de werkloosheid zelfs bij economische groei slechts beperkt kunnen dalen.

Erkien en Badir wijzen er op dat veel studies die een mismatch constateren, te beperkt van opzet zijn, bijvoorbeeld omdat ze maar over één sector gaan. Maar sectoren zijn te klein om als voorbeeld te dienen voor de totale arbeidsmarkt. In hun themabericht, analyseren de Rabo-economen de arbeidsmarkt juist op macroniveau, waardoor zij een totaalbeeld kunnen geven.

Wanneer is er een mismatch?
In een optimale situatie, houden vacatures en het arbeidsaanbod elkaar in evenwicht. Er is sprake van een mismatch als er meer vacatures zijn, maar de werkloosheid niet overeenkomstig afneemt. In dat geval zijn er dus wel banen beschikbaar, maar zijn mensen die op zoek zijn naar een baan (werklozen) kennelijk niet in staat zijn om deze vacatures te vervullen.

Dit kan gebeuren als:

• mensen niet over de juiste kennis en vaardigheden beschikken om te reageren op een vacature, bijvoorbeeld omdat mensen in de ICT worden gezocht, terwijl de meeste mensen zonder baan uit de bouw komen.
• werklozen niet wonen in de buurt waar de banen ontstaan, bijvoorbeeld wanneer zij wonen in Noordoost-Groningen en niet kunnen of willen verhuizen naar de Randstad, waar naarstig naar personeel wordt gezocht.
• er te ruimhartige regelingen in de sociale zekerheid zijn, waardoor mensen die werkloos zijn geen (financiële) prikkel hebben om te reageren op vacatures. Deze situatie deed zich bijvoorbeeld in de jaren tachtig voor met een te soepele WAO-regeling.

Cijfers laten geen mismatch zien
Uit de cijfers blijkt dat er nauwelijks sprake is van een mismatch op de arbeidsmarkt. Want het aantal vacatures stijgt weer, maar de werkloosheid daalt ook. Dat geeft aan dat werklozen dus profiteren van het economische herstel. Ook op sectorniveau is slechts 13% van de werkloosheid te wijten aan een mismatch. Dat is vergeleken met voorgaande crises een laag percentage. Ook doet Nederland het hiermee beter dan andere landen.

Wanneer werknemers te veel (of juist te weinig) vaardigheden hebben voor hun baan, vormt dat een rem op de arbeidsproductiviteit. Vooral als veel mensen meer vaardigheden bezitten dan nodig voor hun baan, kan dat leiden tot productiviteitsverlies. Dat komt omdat ze vast zitten in lager gekwalificeerd werk, terwijl ze elders beter tot hun recht zouden komen. Uit internationaal onderzoek blijkt echter, dat de kwalificaties van Nederlandse werknemers relatief vaak in juiste mate aansluiten op hun baan.

*Bron juli Personeelsnet